De studie van aspecten in ons leven, ons denken en ons gedrag die ons welbevinden en onze verwachting beïnvloeden. De positieve psychologie geeft ons de mogelijkheden om:

• Te denken in mogelijkheden
• Nieuwsgierig te zijn
• De goede dingen willen zien
• Optimistisch te zijn
• Ontvankelijk te zijn
• De kracht van de eigen keuzes in te zien

Nieuwsgierig zijn maakt je ontvankelijk voor ‘andere’ zaken. Ontvankelijk zijn, en respect hebben voor andere culturen (anders denkenden) levert niet alleen inzicht op maar is ook probleemoplossend (een uitspraak van Einstein).

En optimistisch zijn is meer dan alleen de positieve kant zien. Denk aan: Het is niet leuk, maar het komt wel goed. Of: Ik geloof dat ik het best leuk kan gaan vinden. Ik weet nog goed dat ik mijn militaire dienstplicht moest gaan vervullen. Ik werd uit mijn comfortabele leventje gerukt om twee jaar lang, eerst als soldaat, later als korporaal en nog later als sergeant, in het leger te dienen. Ik leefde op die leeftijd redelijk op de dag dus die twee jaar was een niet te overziene tijdsbestek. Daar had ik dus helemaal geen zin in en het koste me ook nog eens twee jaar opleidingstijd. Even heb ik stevig gebaald maar merkte al snel dat ik dat geen twee jaar ging volhouden. Het voornemen om er maar van te maken wat er van te maken valt, de goede dingen in deze situatie op te zoeken, was een hele belangrijke. De omstandigheden bleven hetzelfde maar mijn leven werd een stuk aangenamer.

De kracht van je keuzes inzien. Heel vaak wordt onderschat wat de invloed van jezelf is op heleboel dingen. Hoe dingen lopen, hoe dingen zich ontwikkelen en hoe je uitkomt in die ontwikkelingen. Jij bepaalt, jij hebt het in de hand. Vaak vind er een gevecht plaats tussen gevoel en verstand, tussen intellect en emotie. Neem de ruimte om te bedenken: Wat win of verlies ik met mijn handelen? En dan heb ik het hier over bewust handelen. In een eerdere blog schreef ik over het beïnvloeden van onze verwachting. Misschien gaat er bij sommigen hier een lichtje branden. Want onze verwachting beïnvloed weer ons onbewuste handelen. De invloed hiervan zien we in het onderzoek naar het Pygmalion-effect.

Je kunt een probleem niet oplossen met de denkwijze die het probleem heeft veroorzaakt (Albert Einstein). Laten we zeggen dat we ontvankelijk mogen zijn en respect moeten hebben voor anders denkenden.

Positieve psychologie, de nieuwe psychologische focus.

Aan een strand in New Mexico Raakte er een man, die te ver het meer in gezwommen was, in de problemen. De man heette Mihali Csikzenmihalyi. Hij werd gered door Martin Seligman en eenmaal op het droge raakten ze in gesprek. Beide waren psycholoog en ook beide bezig met een nieuwe psychologische benadering. Csikzenmihalyi vanuit de benadering ‘Flow’ en Seligman vanuit ‘Aangeleerde hulpeloosheid.

Flow is een psychologische term voor de mentale toestand waarbij een persoon zich volledig kan wijden aan zijn bezigheid. Het gevolg is succeservaring. Het beheerst een concentratie en zelfbewustzijn die je ook terugvindt in het Boeddhisme en Taoïsme en bij sporters tijdens uitdagingen. Er is directe feedback. Succes en falen ten aanzien van de activiteit zijn onmiddellijk duidelijk, zodat je het eigen handelen direct kan aanpassen. Er is evenwicht tussen de eigen vaardigheid en de uit te voeren activiteit. De uitdaging is soms maar net haalbaar en nadert de grens van het kunnen.

Aangeleerde hulpeloosheid is de mentale toestand waarin een persoon, zonder hulp, uiteindelijk niets meer voor elkaar krijgt. De uitwerking kan fataal zijn. Aangeleerde hulpeloosheid is vaak het gevolg van het ‘curlingeffect’, het effect wat je creëert als je de ontwikkelingsweg voor een kind teveel vrij baant.

Beide studies hadden raakvlakken. Ze hebben beide invloed op het welbevinden van mensen. Je zou zeggen: de ene in positieve zin en de andere in negatieve zin. Maar dat is niet helemaal zo. Niet iedereen wordt gelukkig van succeservaringen. Het kan naar meer smaken en zo ontstaan er gemakkelijk onhaalbare doelen. En niet ieder mens reageert op hulpeloosheid met passiviteit en depressie. Dit is mede afhankelijk van de attributie, dat wil zeggen waar iemand de oorzaak van zijn lijden zoekt: in zichzelf of buiten zichzelf. De attributietheorie verklaart gedrag in oorzaak en gevolg. Bij externe attributie ligt de oorzaak buiten de persoon. Bij interne attributie ligt de oorzaak binnen de betrokkene (Ik ben te dom = statische intelligentie). De weerslag op je welbevinden heeft erg te maken met de ‘attributie’: Waar zoek je de oorzaak van wat er gebeurt … in of buiten jezelf? Zie hierbij het volgende schema over ‘attributiestijlen’.